U bent wéér gewaarschuwd!

Door: mr. Karan A. Doekhi

In de bijdrage die ik eerder voor NAPA aanleverde besprak ik de gevaren van aansprakelijkheid met u en probeerde ik u te waarschuwen voor gevaarlijke situaties. Ik doelde daarbij op de waarschuwingsplicht die bestaat bij gevaarlijke situaties. Ik werd op die gedachte gebracht door een uithangbord dat ik aantrof op één van de mooie stranden hier op Curaçao met daarop de tekst “AT OUR OWN RISK”. Overduidelijk was het daarbij dat de letter “Y” die eerder ook op het uithangbord hing ontbrak, zodat de oorspronkelijke tekst “AT YOUR OWN RISK” nu was verbolgen tot een juridisch fiasco.

Een juridisch fiasco van hetzelfde kaliber kwam bij mij op toen ik ergens hier op Curaçao een jongeman aantrof die druk bezig was met het wassen van een auto. Toen ik dat zag gebeuren, ontstond bij mij de behoefte om u nog een keer te waarschuwen. Ik zal de jongeman waar ik het zojuist over had voor het gemak verder maar de ‘Autowasser’ noemen. De auto die gewassen werd was zwart, redelijk nieuw en stond prachtig te glinsteren onder de zon. De lichtmetalen velgen van de auto waren bijna oogverblindend. Overduidelijk was het dat het om een wat duurdere auto ging.

De Autowasser was duidelijk tevreden met het resultaat van zijn harde zwoegen onder die stralende zon en de – naar ik vermoed – eigenaar van de auto leek dat ook te zijn. Maar wat nou als er hier iets helemaal mis was gegaan? Wat nou als die peperdure auto onder de krassen was komen te zitten, bijvoorbeeld doordat de Autowasser een verkeerde spons had gebruikt? Wat nou als bij het verplaatsen van de auto een stoeprand werd geraakt, waardoor die mooie lichtmetalen velgen beschadigd werden? Of nog erger, wat nou als de lak van de auto als sneeuw voor de zon verdwijnt, omdat de Autowasser een te agressief middel of zeewater gebruikt heeft? Wie is er dán aansprakelijk? De Autowasser wellicht?

Terwijl een simpele opdracht zoals het wassen van een auto op het eerste gezicht nog zo onschuldig en mogelijk zelfs nobel lijkt, is de straf die de wetgever in beginsel stelt op het niet nakomen van die simpele opdracht keihard: ongelimiteerde aansprakelijkheid! Plaatsen we de hiervoor omschreven casus dus in dit juridische perspectief, dan is de Autowasser de opdrachtnemer en is de opdrachtgever hier de eigenaar van de auto in kwestie. De relatie tussen hen is er dus één die volgens de wet kwalificeert als een opdrachtrelatie en de wet geeft aan dat verplichtingen uit die relatie nagekomen moeten worden. Schiet één van de partijen daarbij toerekenbaar tekort, dan moet de andere partij ‘de schade’ die daar het gevolg van is vergoeden. En dáár wringt de schoen. De verwijzing naar ‘de schade’ impliceert in beginsel dus ‘alle’ schade die het gevolg is van het niet nakomen van één of meer verplichtingen. Dat is dus een onbegrensde vorm van aansprakelijkheid. Terug naar de auto is dus niet alleen de schade aan de auto zelf hier onderwerp van discussie geworden, maar mogelijk ook de financiële schade die de eigenaar van de auto lijdt doordat hij te laat kwam op een zeer belangrijke afspraak, omdat hij werd opgehouden door de Autowasser.

Natuurlijk bestaan er mogelijkheden om dit onbegrensde risico in te perken. In commerciële contracten gebeurt dat vrijwel aan de lopende band. Partijen spreken daarbij af dat eventuele aansprakelijkheid voor schade die het gevolg is van het niet nakomen van één of meer verplichtingen wordt beperkt tot bijvoorbeeld een bepaald bedrag, of in sommige gevallen zelfs volledig wordt uitgesloten. Dit soort clausules noemt de jurist een ‘exoneratieclausule’. Die zijn er in diverse soorten en maten, maar vrijwel altijd is de achterliggende gedachte om dat zo ongemakkelijke en ongunstige onbegrensde aansprakelijkheidsrisico in te perken.

Terwijl het fenomeen van een exoneratieclausules in commerciële contracten dus niet meer dan gebruikelijk is geworden, zal menig Autowasser hier waarschijnlijk niet direct bij stilstaan. Dat geldt overigens ook voor menig privé verkoper van bijvoorbeeld een tweedehands auto. Ook daar kunnen immers gebreken aan ontstaan en als er contractueel niet duidelijk is vastgelegd in welke staat de bewuste auto wordt verkocht, kan ook daar op enig moment een onbegrensd aansprakelijkheidsrisico ontstaan. Het is zo bezien dus toch wel erg raadzaam om stil te staan bij dit risico waar wij allemaal iedere dag weer aan worden blootgesteld. Volledig uitsluiten is wellicht onmogelijk, maar het begint allemaal met bewustwording van de aanwezigheid van dit risico en hoe daarmee om te gaan. Net zoals u bij het begin van een Jeepsafari of duik les gevraagd wordt om een ‘waiver’ te tekenen – waarmee u in de regel vaak niets meer doet dan het aansprakelijkheidsrisico van de touroperator of duik instructeur inperken – kan het dus ook geen kwaad om het risico op aansprakelijkheid in te perken bij de overige zaken die u in privé doet, zoals bijvoorbeeld de verkoop van een tweedehands auto of het wassen van een auto voor een derde. In ieder geval hoop ik dat naast u ook de Autowasser deze bijdrage leest. Samen met u is ook hij nu immers gewaarschuwd!

Photo by Muhammad Daudy on Unsplash